Τα προβλήματα στην Εκπαίδευση

αναφορά - αιτίες - προτάσεις - λύσεις

ΘΕΜΑ: Η ανδρική ταυτότητα συνδέεται με την έννοια του: κατέχω ,κατακτώ, εισχωρώ, κυριαρχώ, επιβάλλω(έστω και με τη βία). Συνεχίστε την καταγραφή

α)με έννοιες που ανταποκρίνονται στις τρέχουσες κοινωνικές αντιλήψεις για την ανδρική ταυτότητα.

β )με έννοιες που, κατά τη γνώμη σας, συνδέονται με την ανδρική ταυτότητα.

Για να μπορέσουμε να δούμε όλες αυτές τις παραπάνω έννοιες που συνδέονται  σήμερα με την  ανδρική ταυτότητα , νομίζω πως θα ήταν καλό να δούμε τον άνδρα από τα προϊστορικά χρόνια στη διαδρομή του μέχρι σήμερα.

Με την εμφάνιση του ανθρώπου στη γη, ο άνδρας λόγω της σωματικής του κατασκευής, ήταν αυτός που είχε τον ρόλο του κυνηγού .Αυτός έπρεπε να έλθει σε αντιπαράθεση με τα άγρια ζώα ,να τα σκοτώσει για να φάνε όλοι στην «οικογένεια». Η γυναίκα περιορίστηκε σε άλλους ρόλους πιο «εύκολους». Ως γνωστό , ο άνθρωπος  για να ζήσει χρειάζεται τροφή. Έτσι  ο άνδρας καταξιώνεται ,γίνεται το Α και το Ω στη προϊστορική κοινωνία, ενώ η γυναίκα συνεχώς υποβαθμίζεται. Η λέξη άνδρας τελικά ,επειδή συνδέεται με την  τροφή, σημαίνει  υποσυνείδητα την ίδια την ύπαρξη του ανθρώπου πάνω στη γη. Έτσι όταν μιλάμε για άνθρωπο, εννοούμε τον άνδρα ,και αντίστροφα.(Ακόμη και σήμερα αυτό το μαρτυρούν οι περισσότερες γλώσσες λ.χ. στην αγγλική η λέξη man σημαίνει άνδρας και άνθρωπος, στην ελληνική γλώσσα η λέξη άνθρωπος είναι γένους αρσενικού, κ. α. )

Προχωρώντας στη γραμμή του χρόνου και καθώς ο άνθρωπος συνεχώς ανακαλύπτει ,η θέση του άνδρα γίνεται ακόμη ισχυρότερη .Με την ανάπτυξη του εμπορίου ,των ταξιδιών με τα πλοία και τα άλλα μεταφορικά μέσα  ,η γνωριμία με διαφορετικές ομάδες ανθρώπων απαιτεί σωματική ρώμη που  διαθέτουν οι άνδρες. Στο ίδιο διάστημα η γυναίκα μένει αμέτοχη, και η θέση της περιορίζεται στο σπίτι και την οικογένεια.( Εκεί βέβαια η θέση της  είναι ισχυρή γιατί επηρεάζει τον άνδρα.) Παράδειγμα από τον Όμηρο, που στην Οδύσσεια η Πηνελόπη ,αν και βασίλισσα ,είναι ανίσχυρη μπροστά στους άνδρες μνηστήρες και περιμένει το «άνδρα -σωτήρα» Οδυσσέα για να γλιτώσει από αυτούς.

Οι εθνότητες που δημιουργούνται ,τα κράτη, έχουν σαν βασιλείς άνδρες γιατί αυτοί θα μεγαλώσουν τη χώρα .Αυτοί θα υποτάξουν νέους λαούς. Αυτοί θα δώσουν την  πολυπόθητη ευημερία που κάθε άνθρωπος επιδιώκει. Φθάνουμε έτσι στα ιστορικά χρόνια και  η ανδρική ταυτότητα έχει ήδη συνδεθεί με τις  έννοιες κατέχω -κατοχή ,κατακτώ- κατάκτηση ,εισχωρώ, κυριαρχώ - κυριαρχία, επιβάλλω -επιβολή.

Με το πέρασμα του χρόνου αυτή η αντίληψη γενικεύεται και ισχυροποιείται. Η έννοια άνδρας ,είτε είναι κάποιος βασιλιάς είτε κάποιος συνηθισμένος άνδρας,  σημαίνει τον ανώτερο σε σχέση πάντα με τη γυναίκα .Η γυναίκα δέχεται ,θέλοντας και μη  αυτό το ρόλο,  ότι οι παραπάνω έννοιες ταιριάζουν με την έννοια άνδρας. Είναι πολύ λίγα τα παραδείγματα από την ιστορία , γυναικών ,που δεν δέχονται αυτό το ρόλο. Οι αμαζόνες είναι ίσως η μόνη φυλή που προσπαθεί να κερδίσει αυτές τις έννοιες που συνδέονται με το ανδρικό φύλo και τα καταφέρνει.

Περνώντας τα χρόνια ,αλλάζοντας οι συνθήκες ζωής ,αλλάζοντας ο τρόπος του εμπορίου, των κατακτήσεων ,φθάνουμε στη σημερινή εποχή και βλέπομε ότι τελικά το μόνο που δεν άλλαξε είναι οι έννοιες  που πήρε από παλιά η ανδρική ταυτότητα. Αντίθετα η ανδρική ταυτότητα πλουτίστηκε και με άλλες έννοιες.

Από τη έννοια της λέξης κατέχω ,κατακτώ ,εισχωρώ, κυριαρχώ ,επιβάλλω ,φθάνουμε σε έννοιες όπως: παραγωγή ,πολιτική ,δημιουργία, ανεξαρτησία, δημόσια ζωή, κρατική εξουσία,  αυτοδυναμία, ηγεσία, ριψοκίνδυνος, αυτάρκης, φιλαλήθης, συμπονετικός, παλικαριά, φιλόδοξος ,ευφυής, ευγενικός , σοβαρός, θάρρος, αντοχή, εύνοια, επιτυχία, πρωτοπορία, αθλητισμός,  εντιμότητα, επάγγελμα, εμπιστοσύνη και πολλών άλλων , που σήμερα θεωρούνται χαρακτηριστικά των ανδρών και έννοιες που ταιριάζουν μόνο στους  άνδρες, που δύσκολα στη σημερινή κοινωνία μπορεί μια γυναίκα να πάρει, ενώ για έναν άνδρα θεωρούνται δεδομένα. Ειδικότερα στην ελληνική κοινωνία γι’ αυτά τα χαρακτηριστικά (και άλλα πολλά) η γυναίκα πρέπει να αγωνιστεί και πολλές φορές να θεωρηθεί ότι ανήκει σε «ειδική» κατηγορία, για να τα αποκτήσει , ενώ για τον άνδρα θεωρούνται δεδομένα .Δεν χρειάζεται κανένας αγώνας από μέρους του για να τα αποκτήσει ,καμιά προσπάθεια, καμιά δυσκολία.

Για παράδειγμα ,αν κάποιος άνδρας αποφασίσει να πολιτευτεί ,δεν θα αντιμετωπίσει καμιά δυσκολία όσον αφορά το χρίσμα του υποψήφιου, ενώ αντίθετα η γυναίκα για να αντιμετωπιστεί σαν ίση με τον άνδρα , θα πρέπει πρώτα να πείσει την τοπική κοινωνία, τους ψηφοφόρους, για την ικανότητά της για υποψήφια .Δηλαδή να αποδείξει  ότι έννοιες όπως οι παραπάνω ,ταυτίζονται με την προσωπικότητά της.

Δεν σημαίνει όμως  σώνει και καλά, ότι αυτό και είναι το σωστό. Θα πρέπει να κάνουμε μια διάκριση: τι είναι πραγματικότητα και τι όχι. Δηλαδή ο άνδρας ,ο κάθε άνδρας ,συνδέεται πάντα με τις παραπάνω έννοιες; Και η κάθε γυναίκα όχι; Μήπως  είναι μύθος η παραπάνω σκέψη;

Βλέποντας τα πράγματα από τη σκοπιά του αντικειμενικού κριτή ,που θεωρεί  ότι άνδρας και γυναίκα είναι ίσοι και στο μόνο που ουσιαστικά διαφέρουν είναι τα γεννητικά όργανα, θα διαπιστώσει ότι τελικά σήμερα στη  κοινωνία είναι λανθασμένη η αντίληψη που προσάπτει έννοιες όπως οι παραπάνω μόνο στους άνδρες , λόγω των συνθηκών που προανέφερα, και όχι στις γυναίκες.

Μπορεί κάλλιστα ένας άνδρας  να μην είναι π. χ. γενναίος. Αντίθετα αυτό το χαρακτηριστικό μπορεί να ταιριάζει σε μια γυναίκα. Υπάρχουν πολλά παραδείγματα από την ιστορία που το αποδεικνύουν. Όπως μπορεί η έννοια δημιουργία να μην ταιριάζει σε κάποιον άνδρα αλλά καλύτερα σε μια γυναίκα .Καθώς και η έννοια πολιτική - πολιτικός :κάποια γυναίκα ίσως είναι ικανότερη από τον αντίστοιχο άνδρα κ.ο.κ.

Οι κοινωνικές αντιλήψεις που έχουν δημιουργηθεί και διαμορφωθεί με βάση το φύλο του ανθρώπου δεν σημαίνει λοιπόν ότι κατ’ ανάγκη είναι και οι σωστές. Είδαμε πού έχουν τις ρίζες τους και γιατί διαμορφώθηκαν κατά αυτό τον τρόπο. Το να τις συντηρούμε και να τις υποστηρίζουμε αβασάνιστα μόνο σε λάθος αποτελέσματα και σκέψεις μπορούν να μας οδηγήσουν .Η συντήρηση έρχεται μέσα από την οικογένεια, το σχολείο, τις  κοινωνικές ομάδες, τις επαγγελματικές ομάδες , τις μικρές και μεγάλες κοινωνίες... Όλες λοιπόν οι έννοιες που έχουν να κάνουν με την ανδρική ταυτότητα περισσότερο ανταποκρίνονται στις κοινωνικές αντιλήψεις(που διαμορφώθηκαν με το χρόνο) γι’ αυτό το θέμα παρά με την πραγματικότητα .Η πραγματικότητα όπως προανέφερα είναι εντελώς διαφορετική. Είναι μύθος λοιπόν όλα αυτά τα χαρακτηριστικά που οι κοινωνικές ομάδες ταυτίζουν με τον άνδρα. Βέβαια , αυτό δημιουργεί προβλήματα όχι μόνο στις  γυναίκες ,αλλά στον ίδιο βαθμό και στους άνδρες. Ένας άνδρας π.χ .που δεν είναι γενναίος ή που κλαίει, τις περισσότερες φορές δεν γίνεται αποδεκτός από τις διάφορες κοινωνικές ομάδες. Οι δυσκολίες που θα αντιμετωπίσει τις περισσότερες φορές είναι αξεπέραστες. Μόνο αν αποδείξει το αντίθετο γίνεται αποδεκτός.

Θα μπορούσαμε λοιπόν καλύτερα να μιλάμε ,και έτσι θα έπρεπε, όχι για έννοιες που συνδέονται με την ανδρική ταυτότητα , αλλά για έννοιες  που συνδέονται με τον κάθε άνθρωπο ξεχωριστά, χωρίς να κάνουμε τη διάκριση άνδρας -γυναίκα. Για να γίνει αυτό όμως, οι κοινωνικές ομάδες θα πρέπει να το αντιληφθούν και να μιλούν για κάποιον άνθρωπο, χωρίς να κάνουν κατάταξή του σε άνδρα ή γυναίκα έτσι ώστε να ενσωματωθεί μέσα στην ομάδα .Με ποιο όμως τρόπο θα πετύχουμε την αλλαγή της αντίληψης που έχουν οι κοινωνικές ομάδες; Πώς δηλαδή οι κοινωνικές ομάδες θα αντιμετωπίζουν τους ανθρώπους σαν ανθρώπους και όχι σαν αρσενικά ή θηλυκά;

Ο πυρήνας αυτής της αλλαγής θα πρέπει να είναι η οικογένεια. Η οικογένεια όμως για να δώσει το στίγμα της πορείας στο παιδί θα πρέπει να έχει πάρει κάποιες κατευθύνσεις από κάπου αλλού. Νομίζω ότι γίνεται φανερό πως τελικά πρωτοστάτης και καθοδηγητής θα πρέπει να είναι η παιδεία που εκφραστές  της είναι οι εκπαιδευτικοί. Βέβαια εδώ μπαίνει το ερώτημα: οι εκπαιδευτικοί είναι εκπαιδευμένοι έτσι ώστε να διακρίνουν αυτή τη λάθος κοινωνική αντίληψη ;Μπορούν να διαμορφώσουν άποψη διαφορετική από την κρατούσα; Καταλήγουμε έτσι στην ίδια την πολιτεία ,που είναι υποχρεωμένη να εκπαιδεύσει σωστά τους εκπαιδευτικούς.

Πρέπει να γίνει κατανοητό ,ότι οι συνθήκες ζωής έχουν αλλάξει, πως ο άνδρας πλέον δεν έχει να παίξει τον ίδιο ρόλο μ’ αυτόν του παρελθόντος ,αλλά εντελώς διαφορετικό. Σήμερα πλέον δεν υπερισχύουν τα ρωμαλέα σώματα , αλλά τα ρωμαλέα μυαλά που είτε είναι σε ανδρικό ή σε γυναικείο σώμα δεν τα κάνει να διαφέρουν .Η κρίση που περνά σήμερα η ανδρική ταυτότητα οφείλεται ακριβώς σ’ αυτή την αλλαγή των συνθηκών ζωής. Ο άνδρας εγκλωβισμένος στα δήθεν προνόμιά του προσπαθεί να τα διατηρήσει χωρίς όμως να αντικρίζει την πραγματικότητα που είναι εντελώς διαφορετική. Έτσι μένει πίσω από την εποχή του ,πράγμα που θα οδηγήσει είτε στην οπισθοδρόμηση είτε  στην αντίπερα όχθη, γεγονός άσχημο για την πρόοδο και τον πολιτισμό, για την κοινωνική ισότητα ,για την κοινωνική ειρήνη .

Κοινωνία που θεωρεί σήμερα τους πολίτες της χωρισμένους σε δυο κατηγορίες  δυστυχώς δεν επιταχύνει την πρόοδό της ,πολύ περισσότερο σταματά την ανάπτυξη και τον πολιτισμό. Είναι απαραίτητο λοιπόν  η ίδια η κοινωνία να απομονώσει και να απορρίψει παλιότερες μορφές ανδρισμού που έφθασαν μέχρι την εποχή μας .Μορφές που τελικά δεν είναι προνόμιο αλλά μειονέκτημα των ανθρώπων που τις κατέχουν. Μορφές που στενεύουν τα όρια του μυαλού του ανθρώπου άρα και την ελευθερία ,τη δημιουργία ,την πρόοδο και τον πολιτισμό.

Η προσωπική σελίδα του δάσκαλου Δημήτρη Παπαδάκη http://www.geocities.com/dim2pap